Noordzee als binnenhaven? | Maritiem Nederland
Opinie
Bas Buchner: 'Mogen we als maritieme sector niet eens meer meepraten over de Noordzee?'

Noordzee als binnenhaven?

Bas Buchner | woensdag 11 maart 2020
Maritieme Cluster

Als je niet aan tafel zit, sta je op het menu. Dat schoot door mijn hoofd toen ik de eerste zin las van het Onderhandelaarsakkoord voor de Noordzee (Extra mijlen voor een gezonde Noordzee): “In dit Akkoord hebben natuurorganisaties, visserij, energiesector en rijksoverheid afspraken gemaakt over de toekomst van de Noordzee.” En de scheepvaart dan? Mogen we als maritieme sector niet eens meer meepraten over de Noordzee?

Een verwijzing naar de rijksbrede Nederlandse Maritieme Strategie 2015-2025 ontbreekt volledig. Zoek je op het woord ‘Maritiem’, dan is ‘Maritieme Noodhulp’ één van de weinige dingen die naar boven komt. Ja, je hebt de neiging om ‘help!’ te roepen als je dit leest.

Begrijp me goed: ik werk voor een instituut dat ‘bijdragen aan duurzaam gebruik van de zee’ in haar missie heeft. Ik houd van de natuur, vis(sers) en windmolens. Als techneut kijk ik mijn ogen uit bij de 12 Megawatt offshore windturbine die proefdraait op de Tweede Maasvlakte. Ik word blij van nieuwe concepten voor het oogsten van voedsel uit zee, of drijvende zonnepanelen. Maar ik koester ook die andere kant van onze missie: scheepvaart schoner, slimmer en veiliger maken. En dat kan alleen als de scheepvaart een serieuze plek krijgt: op de Noordzee en aan onderhandelingstafel.

Het is duidelijk dat de scheepvaart grotendeels buitenbeeld was bij de besprekingen. “Op de Noordzee vinden drie grote transities plaats die het hart van de uitdaging vormen: de natuurtransitie, de voedseltransitie en de energietransitie”, volgens het Akkoord. Ergens anders: “De uitdaging is dus een gezonde en duurzame Noordzee te waarborgen, waarbinnen plek is voor beschermde natuurwaarden, een duurzame visserij en voldoende ruimte voor windparken op zee om te voldoen aan de Nederlandse invulling van het Parijsakkoord.”

Duits plan uit 1929

Het geheel roept de herinnering op aan een Duits plan uit 1929 om de hele Noordzee in te polderen voor landbouw, steden en spoorlijnen. Scheepvaart is in het Akkoord een voorbijganger waarvoor ‘logische passages’ nodig zijn, scheepvaartroutes lijken slechts lastige grenzen waartussen windenergiegebieden zijn ‘ingekapseld’ en scheepvaartveiligheid is één van de vele bullits die ‘transparant afgewogen’ moeten worden. “Daarnaast dient de veiligheid en bereikbaarheid voor de scheepvaart te worden geborgd.”

“De Noordzee wordt een binnenhaven”, zei een collega laatst. Nu laat de Rotterdamse haven zien dat we daar best goed mee kunnen omgaan. Maar dan zal scheepvaart de ruimte moeten krijgen, want schepen varen over een vloeibare weg in stormen, golven en stroming. Het ongeluk met de MSC Zoe maakt duidelijk hoe groot de schade aan het milieu kan zijn als er iets mis gaat. Valt een windturbine op een schip als het er tegenaan vaart, met alle risico’s voor bemanning, passagiers of lading? En is er nog ruimte om als bemanning een veilige route en koers te kiezen in een storm? Laten we rond scheepvaartveiligheid voortaan vooruit kijken, in plaats van achteruit!

We varen graag mee

Gelukkig is het nog niet te laat. Minister Cora van Nieuwenhuizen, bekend om haar maritieme hart, maakt in haar aanbiedingsbrief aan de Tweede Kamer duidelijk dat ze de maritieme sector aan boord wil: “Dit onderhandelaarsakkoord bevat een aanzet tot een structureel op consensus gericht Noordzeeoverleg. Ik hecht eraan dat alle belanghebbenden worden betrokken, zoals zeevaart, recreatie en andere overheden.” Voor een veilige en gezonde Noordzee zijn nog wel een paar mijlen te gaan. We varen graag mee!

Bas Buchner is directeur van MARIN

 

Partners Maritiem Nederland