Groot maritiem verkiezingsdebat bij KVNR | Maritiem Nederland
Achtergrond
Twan Huys in gesprek met Stieneke van der Graaf, Annet Koster en Mark Harbers.

Voorrang voor zeevarenden bij vaccineren zit er niet in


Groot maritiem verkiezingsdebat bij KVNR

Lennart Kik | donderdag 11 februari 2021
KVNR-lid aan het woord

Op de dag dat Singapore begon met het op grote schaal vaccineren van maritieme werknemers, hielden Tweede-Kamerleden tijdens het Groot Maritiem Verkiezingsdebat van de Koninklijke Vereniging van Nederlandse Reders de boot af. Zeevarenden hebben weliswaar een vitaal beroep, maar dit geeft ze nog geen voorrang bij het toedienen van het corona-vaccin, vonden de politici.

Tijdens het verkiezingsdebat, dat de KVNR op 20 januari organiseerde in Nieuwspoort,  gingen (kandidaat) Tweede Kamerleden onder leiding van tv-journalist Twan Huys met elkaar in debat over maritieme thema’s die voor de Nederlandse reders van groot belang zijn. Kandidaten Stieneke van der Graaf (ChristenUnie), Tjeerd de Groot (D66), Mark Harbers (VVD), Christa Oosterbaan (PvdA), Wytske Postma (CDA), Chris Stoffer (SGP) en Noortje Thijssen (GroenLinks) debatteerden in groepjes van twee over thema’s zoals verduurzaming en financiering, veiligheid van mens en lading en natuurlijk niet te vergeten Covid-19 en de nu actuele vaccinatie uitdaging.

“Hoe gaat u zich inspannen voor Nederlandse zeevarenden met betrekking tot hun positie op de prioriteitenlijst van het vaccinatieprogramma”, wilde gespreksleider Huys weten van de Kamerleden. Van der Graaf (CU) en Harbers (VVD) waren in dit opzicht eensgezind. Er zijn meer vitale beroepen, waaronder agenten en onderwijzers, die zo snel mogelijk ingeënt willen worden. De Tweede Kamer heeft zelf geen rol in het vaststellen van de prioriteitenlijst. Het advies van de Gezondsraad is wat dit betreft doorslaggevend.

KVNR-directeur Annet Koster wees op het oprukken van nieuwe besmettelijke coronavarianten die wereldwijd hebben bijgedragen aan (nog) strengere haven- en reisbeperkingen voor zeevarenden. Ook de International Chamber of Shipping dringt bij regeringen aan om meer prioriteit te geven aan het vaccineren van zeevarenden.

Harbers reageerde laconiek. “Laten we eerlijk zijn: in deze sector praten we over gezonde mensen van onder de zestig. Dan heb je het over vaccinatie aan het begin van de zomer en dan zijn vrijwel zeker ook meer vaccins beschikbaar.”

Volgens Koster zijn er voldoende argumenten om zeevarenden een wat hogere positie op de prioriteitenlijst te geven. “Anders dan wie dan ook hebben zeevarenden geen toegang tot acute medische zorg, terwijl alle gemuteerde varianten een enorme impact hebben. Daarnaast is een vlaggenstaat verantwoordelijk voor een veilige werkplek. Hoe kan je die garanderen? Door zeevarenden tijdig te vaccineren.”

‘Er zijn ook argumenten om zeevarenden wél een hogere positie op de lijst te geven’

Eén lichtpuntje ziet Koster wel voor de aangesloten reders. Zodra het voor particuliere organisaties mogelijk wordt om voldoende doses van het vaccin in te kopen, zal de KVNR niet aarzelen om zelf een vaccinatieprogramma op te zetten. Op die manier kunnen Nederlandse maritieme werknemers – en als het even kan ook hun internationale collega's in dienst van Nederlandse rederijen – alsnog de felbegeerde inenting krijgen.

Motie voor cofinanciering

Wat betreft de vraag over verduurzaming en financiële steun van de overheid pleitten alle kandidaat-Kamerleden voor Nederland als voorloper in de technieken die daaraan te pas komen. Chris Stoffer (SGP) ontleende aan werkbezoeken aan Damen, IHC en de Drechtsteden een pleidooi voor steun aan zowel scheepvaart als scheepsbouw. De SGP heeft een motie voor cofinanciering ingediend bij het Maritieme Herstelplan. Ook heeft Stoffer het ministerie van I&W gevraagd om werk naar voren te halen voor de Rijksrederij. Samen met de VVD heeft zijn fractie een motie ingediend om de nieuwe onderzeeboten in Nederland te bouwen. “Vooral de defensiesector is zeer geschikt om innovatieve technieken te ontwikkelen en toe te passen”, aldus Stoffer.

Kandidaat-Kamerlid Noortje Thijssen (GroenLinks) sprak zich uit voor samenwerking, fiscale prikkels voor de maritieme sector en ‘de wortel en de stok’. “De overheid kan ook helpen door launching customer te en door duurzame schepen af te nemen. Ook de uitbreiding van walstroom is een grote wens van GroenLinks. Dat vraagt om een goede infrastructuur en een tegemoetkoming om dat mogelijk te maken.”

Op de vraag van Annet Koster hoe de politici aankijken tegen de mogelijkheid om andere, meer vervuilende modaliteiten “naar het water te brengen”, zei Stoffer dat de SGP het belangrijk vindt dat vliegen een eerlijke prijs krijgt. “Door accijns op kerosine te heffen krijg je vanzelf een verschuiving. Maar we moeten tegelijk inzetten op verduurzaming van de scheepvaart. Het moet echt prikkelen om het transport schoner te maken.”

Naïef beeld

Veilige vaart en piraterij leidden tot een opleving van de discussie tussen D66-Kamerlid Tjeerd de Groot en zijn CDA-collega Wytske Postma over de vraag of alleen de overheid het geweldsmonopolie heeft, of dat ook private beveiligers die opdracht kunnen krijgen. De wet daarover is de Tweede en de Eerste Kamer gepasseerd maar nog altijd niet uitgevoerd. “Waarom is mij een raadsel. Ik ga straks meteen een paar belletjes plegen”, zei Postma.

Postma noemde de opvatting van De Groot om alleen Defensiesteun in te schakelen “een naïef beeld”. “Het is echt nodig particuliere beveiligers in te roepen als er een dreiging is. In de praktijk zien we dat Defensie veel te traag reageert op dit soort verzoeken. Terwijl het schip wel verder moet kunnen. We willen die teams ook niet schrappen, maar zien private beveiliging als een extra tool. Doordat Nederland onderinvesteert in Defensie zijn we veel minder in staat daar volwaardige marine-eenheden heen te sturen. Ik wil alle partijen vragen om het CDA te steunen als het gaat om meer inzet van onze Defensie en onze marine.”

PvdA-Kamerlid Christa Oosterbaan, oud-zeevarende, wil vasthouden aan de ‘gereedstaande’ Defensieteams. “Als het te lang duurt voor aanvragen van dit soort teams, moeten we daar op inzetten.”

KVNR-directeur Koster vroeg de Kamerleden de impact van piraterij niet te onderschatten. “Niet alleen het aantal incidenten gaat omhoog, maar ook het gevoel van onveiligheid bij de bemanning van schepen die in de Golf van Guinee varen. Het gaat echt om de fysieke veiligheid van mensen. Recent zijn nog twee zeevarenden van een Nederlandse rederij gekidnapt en meer dan vijf weken van de radar verdwenen.”

Steun voor certificering

Sven Machielsen, directeur Nile Dutch Africa Line, leidde in een filmpje het gesprek over veiligheid van de lading in. “Veiligheid en betrouwbaarheid staan in ons ondernemerschap voorop. In 99,9 procent van de reizen gaat het goed. Af en toe is er een ongeval zoals met de MSC Zoë, waar 342 containers overboord gingen. Als containerrederij doen we er alles aan om ervoor te zorgen dat dit juist niet gebeurt. Op schepen korter dan 170 m mogen zeevarenden zelf de containers vastzetten. Hiervoor moeten zij een internationaal erkende opleiding volgen. Grotere schepen moeten dit verplicht door sjorbedrijven in de haven laten doen. Voor die bedrijven gelden de internationale opleidingseisen niet. Wat wil u doen om verlies van lading op zee te voorkomen? Is hier wetgeving voor nodig of is dit een taak voor de rederijen zelf?”

'Gespreksleider Huys kreeg de handen van de politici op elkaar voor de certificering van sjorbedrijven'

“Er spoelt nog regelmatig wat aan”, vertelde Oosterbaan, die zelf op Terschelling woont. “Dit is een ecologische ramp van ongekende omvang, die zich ook onderwater afspeelt. In eerste instantie is het de verantwoordelijkheid van reder en kapitein dat het schip zeevast is voor vertrek. De PvdA vindt het belangrijk dat de Kustwacht meer bevoegdheden krijgt om dwingend advies te geven en dat er naleving komt op de bestaande sjorregels. Ook vinden we dat kleinere schepen verplicht moeten worden om gecertificeerde bureaus in te schakelen.”

Gespreksleider Huys kreeg de handen van de politici op elkaar voor de certificering van sjorbedrijven die eraan te pas komen op zeeschepen boven 170 m. “Certificering moet”, aldus Oosterbaan. “Maar tijd is geld. Er wordt veel druk uitgeoefend op de kapitein om toch de kortere en snellere route boven de Wadden te nemen, die soms minder veilig is. Wij willen de druk op de kapitein weghalen door een dwingend advies te geven.”

Nederland is in dit verband afhankelijk van internationale regelgeving, waarin onder meer EU en IMO een rol spelen. Volgens Oosterbaan is de besluitvorming in de IMO veel te traag. CDA-collega Postma wees er echter op dat Nederland wel degelijk zeggenschap heeft over de eigen vaarroutes. “In het geval van de MSC Zoë had de kapitein niet goed zicht op de containers. Dat kan je verhelpen door het schip op de juiste manier in de golven te brengen, waardoor het minder duikt. Daarnaast zijn er innovaties mogelijk wat betreft de inrichting van het schip. Voorstellen daarvoor kan Nederland bij de IMO neerleggen.”

Rampzalig voor imago

“Voor de zeescheepvaart is een incident rampzalig voor het imago van onze sector”, zei Annet Koster aan het slot van het debat. “Elke verloren container is er een te veel. Ik wil graag dat iedereen ervan overtuigd is dat wij er álles aan doen om verlies van containers te voorkomen. Het onderzoek dat Marin heeft uitgevoerd in opdracht van de OVV is enorm nuttig, maar het licht maar een tipje van de sluier op. Ik wil de overheid dan ook oproepen om Marin een vervolgonderzoek te laten doen.”

“In de chat komen veel vragen over kennis naar voren. Beschikken we allemaal over het goede kennisniveau? Ik nodig alle Kamerleden uit om zodra het weer kan werkbezoeken te doen, zodat we de kennis en bijzonderheden van de sector beter over het voetlicht kunnen laten komen. Alleen dan kun je daar het juiste beleid op baseren”, aldus Koster.

Partners Maritiem Nederland