Bouwen aan een product met sex appeal | Maritiem Nederland
Carriere
De processen zijn zodanig ingericht dat aan boord alleen montagewerkzaamheden plaatsvinden.

COO Rick van de Wetering over werken bij Heesen


Bouwen aan een product met sex appeal

Lennart Kik | dinsdag 13 oktober 2020
Jachtbouw & Watersport

Heesen Yachts is voorbereid op de tweede coronagolf. Dankzij de flexibele opstelling van het personeel was de impact van de pandemie tot nu toe zeer beperkt. “De drukte houdt de komende maanden aan”, zegt chief operating officer Rick van de Wetering. Een blik op de werkvloer van Heesen.

Als Maritiem Nederland de scheepswerf aan de Rijnstraat in Oss bezoekt, loopt de temperatuur op naar 35 graden. Binnen in de productiehallen is niets van het warme weer te merken. Alle hallen zijn geconditioneerd, vertelt Van de Wetering. Dit geldt voor de zeven enorme afbouwhallen, de cascohal waar Heesen de aluminium casco’s en rompen bouwt en de eigen timmermanswerkplaats (in Winterswijk zit het interieurbedrijf waar de ‘luxe ruimtes’ worden gebouwd, LK). “In de winter hebben we vloerverwarming, op warme dagen is er luchtverversing.”

Niet alleen om het de werknemers naar de zin te maken, maar ook met het oog op het product. “Voor de schilders en timmerlieden moeten we de temperatuur en luchtvochtigheid borgen. Voor zowel mens als product moet de situatie optimaal zijn. Het begint met luchtbehandeling in de hallen. We leggen kunststof leidingen naar binnen waarmee gekoelde fresh air de hal  – en ook het schip – in stroomt. Op het moment dat het schip ‘glasdicht’ is, moet je zorgen dat je blijft ventileren en dat de werkomgeving binnen de geldende normen blijft.”

Weinig zaagwerk aan boord

Ook voor de beperking van stof en afval hanteert Heesen strenge normen. “Aan boord doen we zo min mogelijk werkzaamheden. De machinerie, het timmerwerk en de lassers houden we waar mogelijk in een kleine omgeving. Naast het schip hebben we wel zaagtafels, aan boord vindt heel weinig zaagwerk plaats. We hebben de processen zodanig ingericht dat aan boord – heel simpel gezegd – alleen montagewerkzaamheden plaats vinden. Voor de exterieurschilder hebben we voor ieder project één of twee afzuigunits met ringleiding staan. Ook de plamuur- en schuurmachine zijn hieraan gekoppeld. Deze werkzaamheden moet je hoofdzakelijk aan boord doen, maar ook daar probeer je de stofcomponent tot een minimum te beperken, zowel voor de mensen als voor het product.”

‘Een jacht bouwen is teamwork, goede ideeën zijn altijd welkom’

Vanaf de start in 1978 heeft Heesen een reputatie als innovatief bedrijf. De jachtbouwer staat ook open voor innovaties op Arbo-gebied. Zo kwam de OR met het verzoek om te experimenteren met een zogenoemd ‘exoskelet’. Dit wordt op het bovenlichaam gedragen als een kledingstuk. Op deze manier kan het gewicht en de fysieke stress van vasthouden en werken met gereedschap ‘boven je macht’ worden verlicht. “Voor oudere werknemers die misschien wat minder spierkracht hebben, kan dat een uitkomst zijn”, zegt Van de Wetering. “We hebben een informele organisatie. Heb je een idee, leg het dan op tafel. Een jacht bouwen is teamwork, goede ideeën zijn altijd welkom.”

Ingewikkelde puzzel

In 42 jaar tijd is Heesen Yachts uitgegroeid tot een grote werkgever. De vaste bezetting in Oss bestaat uit 350 mensen. Winterswijk is de dedicated productiefaciliteit voor luxe ruimtes, waar 130 mensen in dienst zijn. Dit is inclusief een montageploeg van 20 à 25 mensen die de luxe ruimtes komen inbouwen op de werf en dus bijna altijd in Oss zijn te vinden. Op de werf bouwt Heesen naast casco’s en aluminium rompen ook de niet-luxe ruimtes, zoals de stuurhut, de kapiteinshut en de ruimte voor de crew. “Op een gemiddelde dag lopen er 600 mensen hier rond, waaronder ook personeel van inleners en onderaannemers en – niet te vergeten – de klantvertegenwoordigers. Zeker als je ook de toeleveranciers meetelt, kom je op duizend mensen en hun gezinnen die direct of indirect aan de werf verbonden zijn.”

Het op tijd opleveren van de jachten is voor Heesen een belangrijke prioriteit. Om dit zo goed mogelijk te kunnen nakomen, gebeuren vrijwel alle werkzaamheden in eigen huis – van de engineering, de bouw van de aluminium rompen tot de bouw van de interieurs. Alleen de bouw van de stalen rompen is uitbesteed, onder meer aan Scheepswerf Talsma in Franeker. Dit jaar levert Heesen vier nieuwe jachten van 50 tot 55 m af. De totale orderportefeuille tot 2023 bestaat uit dertien jachten met een totale lengte van 731 m en een tonnage van 10.114 gt. “Twaalf of dertien projecten is zo’n beetje de standaard van wat we in de pijplijn hebben – van een project dat net op de tekentafel ligt tot een project dat gereed is voor oplevering. De projecten zitten tussen de 50 en 83 m, er is dus een enorme variatie. We bouwen zowel platform- en speculatieschepen als full custom projecten. Ook daarin zijn we tamelijk uniek.”

Het vinden van goede aluminium lassers blijft een uitdaging voor de jachtbouwer (foto: Heesen). Tekst gaat verder onder de foto.

Voor de planning maakt Heesen gebruik van scenario’s voor de komende vijf jaar. “We hebben een beperkt aantal slots ter beschikking in onze afbouwhallen. Stel er is ruimte voor de bouw van een 55 m staal. Als de klant dan een voorkeur heeft voor een 57 m aluminium, kan dat slot daarvoor worden gebruikt. Uiteindelijk reserveren wij een hal en de bijbehorende resources. Dat vullen we samen in en op die basis maken we onze keuzes. Het klinkt heel simpel, maar in veel gevallen is het een ingewikkelde puzzel. Onze planner is wel een week of twee, drie aan het stoeien met het scenario voor de komende vijf jaar. Wij geven de richting aan en hij zorgt voor de finetuning en schuift met de blokjes totdat er een optimale planning ontstaat.”

Internationale allure

Zijn er voldoende goed opgeleide mensen te vinden voor nieuwe projecten? “Als positief ingesteld mens zeg ik ‘ja’. Vooral het vinden van goede engineers, naval architects, aluminium lassers en scheepstimmermannen blijft een uitdaging. Voor die functies hebben we bijna altijd wel vacatures openstaan. Samen met onze leveranciers en inleners zijn we nog steeds in staat de werkzaamheden goed in te vullen. Maar op het moment dat we een goede lasser kunnen vinden nemen we die aan, want daar hebben we altijd voldoende werk voor. Op zo’n moment hebben we een iets minder grote flexibele schil nodig.”

‘Voor een aantal kernfuncties hebben we bijna altijd wel vacatures openstaan’

“Ook onze recruiter is volop met de werving bezig. We hebben een geluk in deze regio, ook al zit er geen scheepsbouwopleiding. We zijn hier een grote speler met een mooi product en een informeel team. We zijn een Brabants bedrijf met een internationale allure. Ook mensen van buiten spreekt dat aan. Al met al zijn we in staat het merendeel van de vacatures goed in te vullen.”

Niet elke sollicitant heeft ervaring in de scheeps- en jachtbouw. Een goede timmerman is nog geen scheepstimmerman. “Op het moment dat iemand in de jachtbouw wil werken en de kwalificaties daarvoor heeft, kan hij bij ons aan boord komen. Wij zorgen er wel voor dat hij zich binnen één of anderhalf jaar kan ontwikkelen tot scheepstimmerman. Voor lassers en voor projectleiders geldt hetzelfde. We hebben bijvoorbeeld projectleiders in de mechanische groep die in de airconditioning hebben gezeten. Onder leiding van de HR-afdeling trainen we deze mensen op het gebied van de jachtbouw en hoe we hier met processen omgaan. Op deze manier proberen we mensen aan Heesen te binden. Als ze eenmaal kiezen voor Heesen blijven ze hier hangen, een aantal werknemers is al 40 jaar in dienst. Je kan hier ook enorm bouwen op ervaring en verbeterprocessen. Dat geeft heel veel vertrouwen in alles wat je met elkaar doet.”

Informele organisatie

Hoewel Heesen in de loop van ruim veertig jaar groter en volwassener is geworden, is de organisatie volgens Van de Wetering heel informeel gebleven. “Mijn deur staat altijd open. Iedereen heeft zijn taken en verantwoordelijkheden, maar we moeten het als één team doen. We hebben één focus: klanttevredenheid. Dat geldt ook voor de stagiairs. Zo proberen we met BBL’ers, studenten van de TU’s in Delft en Eindhoven en lokale beroepsopleidingen Heesen zo goed mogelijk neer te zetten en onze connecties te gebruiken. Helaas zijn rondleidingen in deze tijd niet meer mogelijk, maar dat wil niet zeggen dat we alle deuren sluiten. We houden contact met de opleidingen en proberen ze bij het bedrijf te betrekken.”

Vakmanschap begint voor Heesen met een goede selectie van werknemers. “Om onze kwaliteit te borgen hebben we een onafhankelijke kwaliteitsafdeling die op diverse kritische momenten het proces en de producten tegen het licht houdt. Daar hebben we onze protocollen voor en we werken ook met onafhankelijke experts. De slager keurt hier niet zijn eigen vlees. De kwaliteitsafdeling zorgt ervoor dat de verbeterpunten worden opgevolgd. Zo borg je de processen en de kwaliteit van het product. En aan de voorkant zorg je dat je de juiste mensen en onderaannemers aan boord hebt om het product te kunnen leveren dat we met elkaar hebben afgesproken.”

Buiten de gebaande paden

In deze tijd is duurzaamheid steeds meer bepalend voor de wereld waarin we leven en voor het succes van bedrijven. Hoe zorgt Heesen ervoor dat dit in het DNA van werknemers wordt verankerd? “Het begint met productontwikkeling. Ik neem het innovatieve karakter van Heesen als kapstok. Waarom zijn we jaren geleden begonnen met de Fast Displacement Hull Form? Omdat dit leidt tot een lager brandstofverbruik. Verder hebben we gekeken naar de toepassing van hybride systemen. Naast brandstofbesparing zorgen die ook voor extra comfort aan boord. Dat heeft minder met duurzaamheid te maken, maar voor de eigenaar is dat een prettige bijkomstigheid. Weer een ander voorbeeld is dat we in staat zijn een hele efficiënte rompvorm te ontwikkelen voor ons 80 m jacht, met een backbone-constructie. Qua technologie moesten we de gebaande paden verlaten om deze slimme oplossing te bedenken. Inmiddels hebben we een patent op deze constructie.”

'Af en toe moeten we de gebaande paden verlaten om een slimme oplossing te bedenken'

“Bij de bouw van hal 2 (waar schepen tot 83 m kunnen worden gebouwd, LK) die we in 2016 hebben geopend, hebben we gekeken hoe we zo goed mogelijk gebruik konden maken van warmtepompen en ledverlichting. Samen met collega-bedrijven op dit industrieterrein kijken we naar een slimme toepassing van zonnepanelen. Met dit soort onderwerpen proberen we ook Heesen naar de toekomst te brengen. Dat wat betreft het operationele deel. Ook in de OR staat duurzaamheid met enige regelmaat op de agenda. Zo komt het idee van de Nova Hybrid die we hier bouwen voort uit onze organisatie.”

Het bouwen van superjachten biedt veel uitdagingen en ruimte voor improvisatie (foto: Heesen). Tekst gaat verder onder de foto.

Het bouwen van superjachten biedt veel uitdagingen en volop ruimte voor improvisatie. Van elk model bouwt Heesen er maar vier of vijf. Daarna volgt een restyling. “Voor de leek lijkt het misschien of het zusterschepen zijn, maar ze zijn niet identiek. Dat maakt het ook interessant voor de engineer en de mensen op de werkvloer. En het is ook nodig om ervoor te zorgen dat je product appealing blijft voor de markt.”

Naast speculatieschepen bouwt Heesen ook echte full customs. “Voor project Cosmos (het 80 m jacht) moeten we echt out of the box denken. Dat geldt voor engineers maar ook voor mensen op de werkvloer. Met de 80 m begeven we ons in unchartered waters waar onze contractors nog nooit geweest zijn. De kennis, knowhow en ervaring die we opdoen vertalen we natuurlijk ook door naar onze andere producten. Zo blijf je een lerende organisatie.”

Beroepstrots

“Begin augustus hadden we drie schepen in Hellevoetsluis liggen”, vertelt Van de Wetering. “De 50 m Triton, de 50 m Erica die vorig jaar is geleverd en nu terug is voor een update en de 55 m Castor. Dat is iets om echt trots op te zijn. Op de een of andere manier doen we toch iets erg goed. Natuurlijk komt het ook door het sex appeal van het product. In de ochtend ga je gewoon aan je werk, net als de timmerman, de lasser en de engineer. Maar als je een product te water ziet gaan en je ziet het schip het kanaal opvaren voor een proefvaart of maiden voyage, dan ben je toch wel trots. Ik kan me nog goed de 70 m in hal 5 herinneren, een gloednieuw schip dat nog niet had gevaren. Voor ons was dat een echte milestone. De kapitein clutcht de keerkoppeling in en het schip vaart op eigen kracht naar buiten. Over het algemeen ben ik nogal nuchter, maar op zo’n moment kan ik een traantje wegpinken.”

Partners Maritiem Nederland